خب میخوایم باهم در آکادمی کافه انیمیشن، فرمت های تصویری رایج رو یاد بگیریم. قبل از معرفی فرمت های تصویری، باید بگم فرمت های لاسی (Lossy) و لاسلس (Lossless) چی هستن.
همونطوری که توی مقاله ی معرفی وکتور بیان کردیم، تصاویر رستر ممکنه حجمشون خیلی زیاد بشه. چون تک تک پیکسل‌ها ممکنه رنگهای مختلف داشته باشن و در نتیجه، اطلاعات تک تکشون که جدا ذخیره بشه، میتونه حجم تصویرو به صورت وحشتناکی ببره بالا. هرفرمتی که تمام اطلاعات پیکسل‌هارو بدون دستکاری ذخیره کنه، میشه Lossless و هرفرمتی که بیاد رنگ پیکسل‌هارو تغییر بده یا یه سری از رنگهارو حذف کنه که حجم تصویر بیاد پایین، میشه Lossy. مثلا وقتی توی اینستاگرام یا پینترست یا اصلا سرچ تصویری گوگل داری یه عالمه تصویر همزمان میبینی، اگه تک تکشون بخوان با کیفیت اصلی و Lossless بهت نشون داده بشن، کل روز باید بشینی صبر کنی که فقط چهارتا عکس لود بشه. پس کاری که اینجا میشه کرد، اینه که یه ورژن بی کیفیت شده ولی سبک از اون عکسها، توی سرچ نشون داده بشه و فقط اونایی که روشون کلیک میکنی، اصلشونو بهت نشون بده. کلا هرجا که سرعت و کم بودن حجم تصویر مهمه، باید بری سراغ فرمت های Lossy و جایی که کیفیت و اصالت مهمه، فرمت های Lossless. بریم ببینیم که این فرمت های تصویری چی هستن…
بخش اول: فرمت های تصویری رستر (Raster)
فرمت JPEG
نوع: Lossy
نام کامل: Joint Photographic Experts Group
فرمت جیپگ چیست: یکی فرمت های تصویری جیپگ هست که از پرکاربرد ترین هاس. از الگورتیم های خاصی استفاده میکنه که حجم تصاویر رو بسیار پایین میاره. وقتی میخوای از فتوشاپ یا نرم افزارهای مختلف، با این فرمت تصویرو ذخیره کنی، بهت یه اسلایدر میده که یه درصدی توش انتخاب کنی. اون درصد، کیفیت عکسه. اگه روی ۱۰۰ باشه، تا جایی که کیفیت عکس به طرز قابل توجهی کم نشه، حجمشو کم میکنه. هرچی کمتر کنی، بی کیفیتی عکس بیشتر به چشم میاد ولی خب حجمشو خیلی کم میکنه. برای مواقعی که فشردگی زیاد میخوای، خیلی خوبه. ولی باید حواست باشه که اطلاعات آلفای عکس رو نمیتونه ذخیره کنه. یعنی چی؟؟ یعنی اگر شفافیت توی پیکسل‌ها داشته باشیم، مثلا یه تیکه از پیکسل‌ها هیچ رنگی نداشته باشن و خالی باشن، اونو حالیش نمیشه. پیکسل‌هایی که شفاف باشن رو خودش مشکی ذخیره میکنه.
فرمت PNG
نوع: Lossless
نام کامل: Portable Network Graphics
فرمت پی ان جی چیست: پی ان جی که دیگه نیاز به تعریف نداره… فرمت لاللسی که الگوریتم قویش باعث میشه هم تمام جزئیات تصویرو حفظ کنه و هم حجمشو خیلی خیلی بیاره پایین. حالا نمیتونه مثل جیپگ حجمو کم کنه، ولی همین که از ده ها مگابایت برسونتش به کیلوبایت، خودش حرکت بزرگیه. هرجا که هم میخواستی هیچ اطلاعات پیکسلی ای از عکس تغییر نکنه و هم حجمش مناسب باشه، پی ان جی میشه چاره کار. تازه اطلاعات آلفا رو هم میتونه نگه داره. کلا تمام لاسلس ها، آلفا رو نگه میدارن.
فرمت GIF
نوع: Lossy
نام کامل: Graphic Interchange Format
فرمت گیف چیست: گیف (آره، درستش گیفه نه جیف. ببین اسم کاملش با «گرافیک» شروع میشه. «گ») یکی از فرمت های تصویری معروفه چون میتونه به صورت تصویر متحرک ذخیره بشه. ولی دلیل دیگه ای که یه نفر بخواد بره سراغ این فرمت، اینه که از جمله معدود فرمت های لاسی هست که میتونه اطلاعات آلفا نگه داره. پس هروقت خواستی یه عکس با حجم کم داشته باشی که اطلاعات آلفا رو نگه داره یا به صورت تصویر متحرک باشه، گیف یکی از فرمت های تصویری مناسب این کاره. فقط دقت داشته باش که الگوریتم فشرده سازی گیف با بقیه فرق داره. گیف میاد میگه: من فقط ۲۵۰ تا رنگ میتونم توی خودم نگه دارم. و اگه یه عکسی رو بخوای به صورت گیف ذخیره کنی که تعداد رنگهاش از این بیشتر باشه، اون رنگهایی که به هم نزدیک هستن رو یکی میکنه تا تعدادشون کم بشه. پس اینم در نظر داشته باش که اگه تصویرت رنگهای خیلی متنوع داره، ممکنه وقتی گیف میشه، خیلی جاهاش به صورت لکه لکه از رنگهای مشابه زخیره بشن.
فرمت Tiff
نوع: Lossless
نام کامل: Tag Image File Format
فرمت تیف چیست: تیف یکی از پرکاربرد ترین فرمت های تصویری بین کساییه که ادیت تصاویر انجام میدن. چون نه تنها اطلاعات تصویرو کامل حفظ میکنه (منظورم فقط پیکسل‌ها نیستا… تمام اطلاعاتش. مثلا حتی اطلاعاتی که دوربین، موقع عکاسی روی عکس ثبت کرده) تازه لایه های کار رو هم یادش میمونه. اگه توی فتوشاپ یه فایلی داری، میتونی به صورت تیف ذخیره کنی و تمام لایه هاش کامل حفظ میشن. اینه که برای افرادی که چنین کارهایی میکنن، و میخوان اطلاعات بخش کاری تصویر ذخیره بشه، و در عین حال با دستگاه های مختلف بدون نیاز به نرم افزار خاص باز بشه، میرن سراغ تیف. علاوه بر اون، میتونی بهش بگی که اطلاعات داخلشو به صورت Lossy ذخیره کنه اگه خواستی حجمش کم بشه. کلا فرمت حرفه ایه و چیزی نیست که مثلا باهاش ذخیره کنی و بفرستی برا رفیقت توی تلگرام که ببینه.
فرمت EXR
نوع: Lossless
نام کامل: Extended Dynamic Range
فرمت ای ایکس آر چیست: در اصل اسمش OpenEXR ولی کی حال داره این همه اسم طولانی بگه… بهش میگیم همون ای ایکس آر. حالا این مورد از فرمت های تصویری چی هست؟ این فرمت مثل Tiff، تماااام اطلاعاتو ذخیره میکنه ولی حرفه ای تر. هراطلاعاتی که توی یه تصویر میتونه وجود داشته باشه، توی exr میتونه ذخیره بشه. میتونه لایه ها و چنل (Channel) های مختلف با عمق رنگ تصویر یا Color Depth های مختلف ذخیره کنه. میتونه اطلاعات کامپوزیت که از رندر سه بعدی در میاد، مثل Z depth و نورمال ها و هرچی که هست، همشو با هم ذخیره کنه. کلا فرمتیه که برای پروژه های پیچیده و حرفه ای ازش استفاده میشه و هرکاری توی زمینه تصویر بخوای از پسش بر میاد؛ پس اگه نصف کلماتی که گفتمو اصلا نفهمیدی چیه، خیلی نگرانش نباش چون میگم، این فرمت کلا فرمت قلمبه ایه. البته ما برای توضیح این اصطلاحات مثل عمق رنگ و اینا، مقاله خواهیم گذاشت براتون. در ضمن، فکر نکنم لازم باشه اشاره کنم حجم تصاویر exr خیلی زیاد میشه! حتی در حد چندین گیگابایت.
خب این از فرمت های رستر. حالا میریم سراغ فرمت های تصویری وکتور و ترکیبی. ولی قبل از اون، شاید برات سوال بشه آقا؛ ما ایییییییییین همه فرمت مختلف داریم توی یه نرم افزار. وقتی میخوای یه عکس از فتوشاپ سیو کنی، یه لیست بلند بالا از فرمتها برات میاره. خب اینا چیه پس؟؟
ببین اونا یه سریاش فرمت های خیلی خاصه که فقط برای کارهای خاص استفاده میشه، مثل مثلا dwg که برای کارهای نقشه کشیه. یه سریاشونم فرمت های منسوخه. مثلا کسی دیگه الان از bmp یا eps استفاده نمیکنه چون فرمت هایی اومدن که الگوریتم های خیلی بهتر و بهینه تری دارن. تنها دلیلی که این فرمتهای منسوخ هنوز توی نرم افزارا پشتیبانی میشن، اینه که اگه فایلهایی از قدیم ندیما پیدا شد، بتونن بازش کنن.
بخش دوم: فرمت های تصویری وکتور (Vector)
اگه نمیدونی وکتور چیه، اینجا کلیک کن تا توضیحاتشو توی مقاله خودش بخونی. فقط لازمه بگم وکتور دیگه لاسی و لاسلس نداره، چون توش خبری از پیکسل نیست.
فرمت SVG
قابلیت ذخیره پیکسل: خیر
نام کامل: Scalable Vector Graphics
فرمت اس وی جی چیست: اس وی جی، یکی از فرمت های تصویری استاندارد وکتوره. تمام نرم افزارای وکتوری، میشناسنش؛ و خب همین دیگه کلا توضیح خاصی نداره. اطلاعات وکتوری رو ذخیره میکنه و فقط هم اطلاعات وکتوری رو ذخیره میکنه. یعنی اگه پیکسل توش باشه دیگه نمیشه اس وی جی ذخیره کرد.
فرمت PDF
قابلیت ذخیره پیکسل: بلی
نام کامل: Portable Document Format
فرمت پی دی اف چیست: پی دی اف هم که دیگه یکی از پرکاربرد ترین فرمت های تصویری هستش. و هم میتونه اطلاعات وکتوری ذخیره کنه و هم پیکسلی. یه زمانی از EPS برای اینکار استفاده میکردن ولی pdf خیلی بهتر و پرکاربرد تره، اینه که کلا هرجا خواستی توی فایل، وکتور و رستر با هم ذخیره بشن، ازش استفاده مینمایی.
خب اینم از این. فرمت هایی مثل psd یا ai رو اینجا بررسی نکردیم چون اونا بررسی نمیخوان! اونا فرمت های مخصوص خود نرم افزارن. اینایی که گفتیم، فرمتهای عمومی هستن که خیلی از نرم افزارا میتونن باهاشون فایل ذخیره کنن.
مچکرم عالی بود
مویید باشید